Case Study No.12

Μελέτη Περίπτωσης Νο.12

Αφηγήσεις τριών αδερφών

Πορτογαλία

Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα

Λέξεις κλειδιά

Αφηγήσεις, βία, διώξεις, φυγή, ανθρώπινα δικαιώματα, παραβιάσεις, ρήξεις, επιβίωση

Εισαγωγή

Αυτή η υπόθεση αντιπροσωπεύει ιστορίες προσφύγων, πιο συγκεκριμένα, αφηγήσεις τριών μαύρων αδελφών από το Κονγκό στην Ομοσπονδιακή Περιφέρεια της Βραζιλίας. Πρόκειται για αφηγήσεις που συλλέχθηκαν στο Santos, CA (2018). Uma história de refúgio: narrativas de três irmãs negras do Congo no Distrito Federal. Dissertação de Mestrado em Sociologia. Universidade de Brasília, Instituto de Ciências Sociais, Departamento de Sociologia. Ανακτήθηκε από: http://repositorio.unb.br/handle/10482/32721

Αναλυτική περιγραφή της κατάστασης

Αυτό αφορά στις αφηγήσεις τριών αδελφών που γεννήθηκαν στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι οποίες είναι αιτούσες άσυλο, μαύρες, έχουν χαμηλό εισόδημα και είναι κάτοικοι της Ομοσπονδιακής Περιφέρειας (Βραζιλία). Από τότε που εγκατέλειψαν την Κινσάσα (πρωτεύουσα του Κονγκό), αντιμετώπισαν βία, πολιτικές διώξεις, περιορισμούς στα ανθρώπινα δικαιώματα και ρήξεις που εξαρτώνται από τον αναγκαστικό εκτοπισμό ως προϋπόθεση επιβίωσης (λόγω πολιτικών διώξεων).

Βίωσαν δύσκολες στιγμές πριν και κατά τη διάρκεια της απόδρασής τους, μέχρι την άφιξή τους και την προσαρμογή τους στη χώρα υποδοχής. Βίωσαν ρήξεις και μεταμορφώσεις (π.χ. ο θάνατος των γονέων, καθόρισε τα μονοπάτια των ιστοριών που βίωσαν οι αδελφές). τραύματα, φόβους και εξεγέρσεις (π.χ. κάηκαν σπίτια, τραπεζικοί λογαριασμοί μπλοκαρισμένοι) και αναζητούσαν συνεχώς σταθερότητα και προσαρμογή (π.χ. απασχόληση, στέγαση, εκπαίδευση, υγεία, πρόσβαση σε δικαιώματα, κοινωνικές σχέσεις, μεταξύ άλλων θεμάτων), έχοντας προσδοκίες να αναπτύξουν ένα έργο για τη μελλοντική τους ζωή.

Λαμβάνοντας υπόψη τη διαδικασία αλληλεπίδρασης και ενσωμάτωσης στη Βραζιλία, με βάση την ανάλυση της διασταύρωσης των κατηγοριών φύλου, φυλής, τάξης, μεταναστευτικού καθεστώτος (πρόσφυγες) και εθνικότητας, παρατηρήθηκε ότι τέτοιες κατηγορίες έχουν αντίκτυπο όσον αφορά τις ανισότητες. Για την κατηγορία ιθαγένειας διαπιστώθηκε ότι δεν αποκλείει τη θεραπεία.

Οι τρεις αδελφές του Κονγκό έφτασαν στη Βραζιλία και μια νέα στιγμή ξεκίνησε, γεμάτη προκλήσεις.

Τι θα κάνατε για να υποστηρίξετε την ένταξή τους στη νέα κοινωνία;

Μοιραστείτε τις ιδέες και τις προτάσεις σας στο διαδικτυακό φόρουμ του TEACHmi!

Forum

Ακολουθούν μερικές ερωτήσεις για αυτο-προβληματισμό:

Πώς μπορούν αυτά τα άτομα να υποστηριχθούν στο επίπεδο της πραγματικής ένταξης;
Ποιοι είναι οι λόγοι για τη μετανάστευση και τον επακόλουθο (ή όχι), βαθμό ευπάθειας ή/και ανάγκες ή αδυναμίες;

Αρχική αντίδραση

Αφίξεις στη Βραζιλία έγιναν δεκτές στο Ινστιτούτο Μετανάστευσης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (IMDH) στη Μπραζίλια. Έλαβαν υποστήριξη από το Ινστιτούτο με βασικά καλάθια, πάνες, είδη προσωπικής υγιεινής κ.λπ.

Σε μία από αυτές τις παραδόσεις, ο συγγραφέας του κειμένου, εθελοντής σε εκείνο το Ινστιτούτο, συνάντησε τις τρεις αδελφές και «Με δέχτηκαν με τον δικό τους τρόπο, πολύ δεκτικοί και ζεστοί, με αγκαλιές, χαμόγελα και συνομιλίες. Εκείνη την εποχή, εξακολουθούσαν να μην επικοινωνούν καλά στα πορτογαλικά και οι πρώτες συνομιλίες διεξήχθησαν στα γαλλικά. Ανταλλάξαμε επαφές, όπως έκανα και με άλλα κορίτσια, και συνεχίσαμε στο τηλέφωνο »(σ.15).

Όπως τονίστηκε σε περιπτώσεις αναγκαστικής μετανάστευσης, η αδυναμία επιστροφής επηρεάζει ιδιαίτερα τη μεταναστευτική εμπειρία. Έτσι, παρατηρήθηκε ότι αυτές οι γυναίκες συγκέντρωσαν προσπάθειες για την προσαρμογή και την ένταξή τους στη βραζιλιάνικη κοινωνία, θεωρώντας ότι η εργασία είναι η κύρια προϋπόθεση για τη διαδικασία ένταξης στην κοινωνία υποδοχής.

Παρατηρήθηκε από αυτή τη μελέτη ότι αυτές οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερη ανάγκη να γίνουν μέρος κοινωνικών ομάδων. Για την προσαρμογή τους στη Βραζιλία και από την άφιξή τους, το ενδιαφέρον τους ήταν επίσης στο συναισθηματικό και φιλικό μοίρασμα.

Προτεινόμενη λύση

Ενεργή ακρόαση των νεοεισερχόμενων. Έχουν παρελθόν, παρόν και συχνά δεν έχουν προοπτικές για το μέλλον. Πολλοί, ακόμη και συνοδευόμενοι είναι μόνοι, νοσταλγοί, με καλές και κακές αναμνήσεις, αλλά που χρειάζονται υποστήριξη, κοινωνική, ψυχολογική και σε διάφορους τομείς.

Η αφήγηση ιστοριών (Θέμα 2) μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη δημιουργία ενός πιο φιλόξενου περιβάλλοντος στο σχολείο

Η εγκατάλειψη ενός τόπου/μιας χώρας γέννησης σε αναγκαστικές συνθήκες είναι μια τραυματική εμπειρία που απαιτεί από τις χώρες υποδοχής την ικανότητα να αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους με σεβασμό και αξιοπρέπεια, καθοδηγώντας τις πολιτικές και τις παρεμβάσεις με τις αναφορές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που σημαίνει να θεωρείται ο άλλος ως άτομο στην ακεραιότητά του. Η εθνική χώρα μπορεί να μείνει πίσω, αλλά τα άτομα δεν χάνουν, ποτέ, την κατάστασή τους ως ανθρώπινα όντα. Λαμβάνοντας υπόψη τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της ενεργού συμμετοχής του πολίτη στα κοινά και τη συγκέντρωση προσπαθειών που επιτρέπουν τη συμμετοχή ατόμων όπως οι πρόσφυγες, συνεπάγεται την παροχή ευκαιριών, που μπορεί να είναι όφελος για αυτά τα κοινά καθώς και για την κοινωνία υποδοχής (π.χ. απασχόληση). Πάνω απ' όλα, η αναγνώριση ότι οι πρόσφυγες έχουν το δικαίωμα να ζουν αξιοπρεπώς, όπου κι αν βρίσκονται, είναι η μεγαλύτερη πρόκληση, την οποία εμείς, ως κοινωνία πρέπει να ξεπεράσουμε.

Γιατί είναι σχετική αυτή η μελέτη περίπτωσης;

Επιτρέπει τη σκέψη σχετικά με τις διαδικασίες ένταξης / ολοκλήρωσης.

Επιτρέπει τον προβληματισμό σχετικά με τις εμπειρίες βίας, πολιτικών διώξεων, φυγής, απώλειας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ρήξεων που εξαρτώνται από την ανάγκη διαφυγής ως προϋπόθεση επιβίωσης. Αυτή η κατάσταση που παρουσιάζεται είναι σημαντική για αυτό το έργο, καθώς μας επιτρέπει να σκεφτούμε:

βαθμός μεταβλητότητας των κινήτρων για μεταναστευτικές ροές
ανάλυση της σχέσης μεταξύ των λόγων εγκατάλειψης των χωρών καταγωγής και των ικανοτήτων ένταξης στις χώρες υποδοχής·
ανάλυση των δυνητικών μεταβλητών που ανταγωνίζονται τη διαδικασία ένταξης: μεταβλητές που συνδέονται περισσότερο με τα μεταναστευτικά άτομα και μεταβλητές των πλαισίων στις χώρες υποδοχής.

Αυτές οι αφηγήσεις μας επιτρέπουν να σκεφτούμε διάφορα ζητήματα: