top of page

Μελέτη Περίπτωσης Νο.8

Έγγραφο Πολιτικής για την ένταξη των μαθητών μεταναστών

Κύπρος

Enoros Consulting Ltd

row-happy-young-teacher-schoolchildren-standing-by-blackboard.jpg

Λέξεις κλειδιά

Γλωσσική παρανόηση, στερεότυπα, ξενοφοβία, ρατσισμός, εκπαίδευση, σχολείο, δάσκαλοι

Εμπλεκόμενο σχολείο

Σχολική Εκπαίδευση

Αναλυτική περιγραφή της κατάστασης

Τον Μάιο του 2016, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο μαζί με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού δημιούργησαν ένα έγγραφο πολιτικής για την ένταξη των μαθητών με μεταναστευτικό υπόβαθρο στο Κυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα ως πλαίσιο αναφοράς για τους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές των σχολείων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την ένταξη των συγκεκριμένων μαθητών. Το κείμενο πολιτικής περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 1) εισαγωγή, 2) περιγραφή της τρέχουσας κατάστασης στα δημόσια σχολεία της Κύπρου, 3) τη νέα πρόταση για την υποδοχή παιδιών με μεταναστευτικό υπόβαθρο στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου και τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας και 4) καταληκτικές παρατηρήσεις.

Το πλαίσιο πολιτικής του ΥΠΕΘΑ για την ένταξη των μαθητών μεταναστευτικής καταγωγής στην κυπριακή κοινωνία εμπίπτει στους ακόλουθους πέντε άξονες προτεραιότητας:

  • Εκμάθηση Ελληνικής Γλώσσας

  • Υποδοχή νεοαφιχθέντων παιδιών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών 

  • Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών

  • Συλλογή και ανάλυση δεδομένων σχετικά με τις ανάγκες των μαθητών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.

  • Διαπολιτισμική προσέγγιση των νέων προγραμμάτων σπουδών

Οι προτεραιότητες που τίθενται είναι η εφαρμογή και όχι απλώς η διαμόρφωση πολιτικών, με έμφαση στην πρόσβαση, τη μάθηση και την ένταξη των μεταναστών στο σχολείο και την έμφαση στην υποστήριξη των εκπαιδευτικών συστημάτων από τη γύρω κοινότητα. Οι βασικές αρχές είναι η διασφάλιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος, η αξιοποίηση της διαφορετικότητας και της ετερογένειας στο σχολείο και η λήψη στοχευμένων μέτρων για τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών σε συνδυασμό με στρατηγικές ένταξης.

Σύμφωνα με τα πιο πάνω, η νέα πρόταση για την ομαλή ένταξη των μαθητών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών στο κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα έχει τους ακόλουθους στόχους:

  • Η χαρτογράφηση του μεταναστευτικού πληθυσμού ανά σχολική μονάδα (π.χ. σχολικές μονάδες με συνεχή ροή προσφύγων/μεταναστών και σχολεία με διαμένοντες μετανάστες) με ενιαίο τρόπο ώστε να καταστεί δυνατή η διαφοροποίηση των μέτρων που εφαρμόζονται, με κοινούς άξονες για όλα τα επίπεδα.

  • Η συλλογή πληροφοριών σχετικά με το προφίλ των μαθητών (επικοινωνία με τον γονέα/κηδεμόνα, υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, διερεύνηση του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου της χώρας), σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσής τους στη χώρα υποδοχής και την πρόοδό τους σε ποικίλες δεξιότητες

  • Για την καταπολέμηση τυχόν ρατσιστικών περιστατικών στα οποία μπορεί να υποβληθούν ως θύματα, μέσω της αντιρατσιστικής πολιτικής του ΥΠΕΑΕ «Κώδικας Δεοντολογίας κατά του Ρατσισμού και Οδηγός για τη Διαχείριση και Καταγραφή Ρατσιστικών Περιστατικών»

  • Αναθεώρηση των όρων που χρησιμοποιούνται στην επίσημη ρητορική του ΥΠΕΘΑ σχετικά με τους μαθητές που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών

  • Να αναπτύξει ένα δίκτυο «μεντόρων» (μέντορας-συμμαθητής, μέντορας-εκπαιδευτικός, κοινοτικός μέντορας που μπορεί να συμμετάσχει, κυρίως κατά την πρώτη προπαρασκευαστική φάση).

  • Η συνεργασία της σχολικής μονάδας με την τοπική αυτοδιοίκηση για το άνοιγμα του σχολείου στην κοινότητα, με στόχο την εκπαίδευση και συμμετοχή των γονέων

Προτείνεται συγκεκριμένα η απασχόληση ενηλίκων που προέρχονται από τις χώρες του συγκεκριμένου μαθητικού πληθυσμού, οι οποίοι μπορούν να εργαστούν με συγκεκριμένες ώρες εργασίας και καθήκοντα σε σχολικές μονάδες σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης που περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό παιδιών μεταναστευτικής καταγωγής. Θα μπορούν να συνεργάζονται με τα σχολεία για να διευκολύνουν τα παιδιά σε διαφορετικούς τομείς. Τα περισσότερα από τα καθήκοντά τους θα σχετίζονται με τη μετάφραση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη μετάφραση διαφόρων μορφών, οδηγών και εγκυκλίων σε μαθητές και γονείς, την επικοινωνία μεταξύ σχολείου και γονέων, τη συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία στην τάξη και την υποστήριξη των μαθητών εν γένει. Θα είναι σε θέση να λειτουργούν ως σύνδεσμοι, παρέχοντας πληροφορίες τόσο για θέματα που αφορούν το άτομο, όσο και για γενικά πολιτιστικά ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από το σχολείο και το εκπαιδευτικό σύστημα. Το ίδρυμα των μεταφραστών για την υποστήριξη των παιδιών με μεταναστευτικό υπόβαθρο έχει πολλές ερμηνείες και παραλλαγές στα διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα των διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών, ανάλογα με τις υπάρχουσες απαιτήσεις, αλλά και τις δυνατότητες που προσφέρονται σε σχολικό και κοινοτικό επίπεδο καθώς και σε επίπεδο γενικής εκπαιδευτικής πολιτικής.

Επιπλέον, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το γλωσσικό εμπόδιο στα σχολεία, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο πρότεινε στους εκπαιδευτικούς να παρέχουν ένα μπρελόκ στους μαθητές μετανάστες. Ο/η εκπαιδευτικός θα πρέπει να ετοιμάσει ένα μπρελόκ για παράδειγμα με διάφορες εικόνες (νερό βρύσης, τουαλέτα, βιβλίο, μολύβι κ.λπ.) που θα διευκολύνουν τη λειτουργία του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον. Εάν το παιδί χρειάζεται να πιει νερό, θα είναι σε θέση να δείξει στον δάσκαλο την εικόνα με το νερό της βρύσης. Ο δάσκαλος θα πει τη λέξη "νερό" ή τη λέξη "νερό βρύσης" στη γλώσσα της χώρας υποδοχής, έτσι ώστε το παιδί να αρχίσει να μαθαίνει τη γλώσσα υποδοχής.

Γνωρίζετε παρόμοια μέτρα στη χώρα σας;

Μοιραστείτε τις ιδέες και τις προτάσεις σας στο διαδικτυακό φόρουμ του TEACHmi!

Ακολουθούν μερικές ερωτήσεις για αυτο-προβληματισμό:

  • Έχετε παρόμοιες οδηγίες στο σχολείο σας;

  • Θα αλλάζατε κάτι; Είναι σεβαστοί;

  • Είστε ενημερωμένοι για τους μαθητές που έχετε από τρίτες χώρες; Πώς συλλέγετε πληροφορίες σχετικά με το ιστορικό και την πρόοδό τους; Συνεργάζεστε με τους συναδέλφους σας σε αυτό το έργο;

  • Το σχολείο σας προωθεί πρωτοβουλίες που στοχεύουν ειδικά στην ενσωμάτωση των μαθητών υπηκόων τρίτων χωρών και των οικογενειών τους; Εάν ναι, μπορείτε να σκεφτείτε κάτι για να αλλάξετε ή να βελτιώσετε; Εάν όχι, πώς προσπαθείτε να επικοινωνήσετε μαζί τους; Ποια είναι τα κύρια εμπόδια που εμποδίζουν εσάς και τους συναδέλφους σας να το κάνετε;

Αρχική αντίδραση

Μετά από μια μεγάλη εισροή παιδιών μεταναστών στην Κύπρο, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΕΘΑ) μαζί με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου υιοθέτησαν ένα έγγραφο πολιτικής και δήλωσαν τη δέσμευσή τους για την ομαλή ένταξη των μαθητών με μεταναστευτικό υπόβαθρο στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου. Το έγγραφο πολιτικής στοχεύει στην παροχή ενός πλαισίου για κάθε δράση και δραστηριότητα που εμπίπτει στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου σε σχέση με το ζήτημα της ένταξης των μαθητών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. Απώτερος στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί αυτό το έγγραφο ως πλαίσιο αναφοράς στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την ένταξη των συγκεκριμένων μαθητών. 

Προτεινόμενη λύση

Οι εκπαιδευτικοί να χρησιμοποιούν και να ακολουθούν το έγγραφο πολιτικής στα σχολεία για να βοηθήσουν στην ένταξη των μαθητών μεταναστών. Βλ., ειδικότερα, θέματα 1 και 4.

Γιατί είναι σχετική αυτή η μελέτη περίπτωσης;

Αυτή η μελέτη περίπτωσης δίνει έμφαση σε ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να ακολουθούν οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού. 

bottom of page